Rzeczpospolita 02-04-2008

1939

23 sierpnia – Podpisanie paktu Ribbentrop – Mo?otow, obejmuj?cego m.in. umow? o zwalczaniu przez Niemcy i ZSRR polskich d??e? niepodleg?o?ciowych.

17 wrze?nia – Armia Czerwona przekracza granice RP.

19 wrze?nia – Rozkaz Berii o utworzeniu przy NKWD ZSRR Zarz?du do spraw Je?c?w Wojennych i organizacji 8 oboz?w, w tym w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku.

1940

5 marca – List Berii do Stalina, w kt?rym wnioskuje on o rozstrzelanie wielotysi?cznej rzeszy polskich oficer?w. Decyzj? zatwierdza Biuro Polityczne KC WKP(b).

7 marca – Dyrektywa Berii o deportacji na 10 lat do p??nocnych obwod?w kazachskiej SRR ok. 25 tys. rodzin polskich je?c?w wojennych przetrzymywanych w obozach i wi?zieniach w zachodnich obwodach Ukrainy i Bia?orusi.

marzec – Obj?cie zakazem korespondencji wszystkich radzieckich oboz?w jenieckich

kwiecie? – maj – Realizacja rozkazu Berii o „roz?adowaniu” wi?zie? zachodnich obwod?w Ukrainy i Bia?orusi. Wysy?anie partiami je?c?w i wi??ni?w do miejsc przysz?ych mord?w, a tak?e do Moskwy i obozu w Juchniowie.

3 kwietnia – 11 maja – 4403 polskich je?c?w trafia do Kozielska. Miejsce mordu – Las Katy?ski.

5 kwietnia – 12 maja – 3807 polskich je?c?w trafia do Starobielska. Miejsce mordu – wi?zienie w Charkowie.

5 kwietnia – 22 maja – 6288 polskich je?c?w trafia do Ostaszkowa. Miejsce mordu – budynek zarz?du NKWD w Kalininie (dzi? Twer).

kwiecie? – maj – 7305 polskich je?c?w zostaje zamordowanych najprawdopodobniej w Kijowie, Charkowie, Cheroniu i Mi?sku. Miejsca ukrycia zw?ok pozostaj? nieznane.

1941

15 pa?dziernika – Premier W?adys?aw Sikorski przekazuje ambasadorowi ZSRR w Londynie list? oficer?w potrzebnych przy organizacji polskiej armii. Miesi?c p??niej otrzymuje odpowied?, ?e wszyscy oficerowie przebywaj?cy w ZSRR zostali zwolnieni.

14 listopada – Ambasador RP w Moskwie Stanis?aw Kot ponawia pytanie o polskich oficer?w. Odpowiedzi brak.

3 grudnia – Premier Sikorski w obecno?ci genera?a W?adys?awa Andersa ponawia pytanie przed Stalinem. Stalin odpowiada, ?e polscy oficerowie uciekli do Mand?urii. Jak wyliczono, rz?d RP ponad 50 razy zwraca? si? z pytaniem o los polskich je?c?w do w?adz ZSRR.

1943

luty – Niemcy rozpoczynaj? poszukiwania mogi? w Lesie Katy?skim.

10 kwietnia – Na polecenie w?adz Generalnej Guberni do Smole?ska wyrusza z Krakowa delegacja „spo?ecze?stwa polskiego”, kt?rej cz?onk?w wybiera uprzednio wydzia? propagandy rz?du GG.

11 kwietnia – Niemiecka Agencja Transocean po raz pierwszy informuje o „odkryciu masowego grobu ze zw?okami 3000 oficer?w polskich”.

12 kwietnia – Radio Berlin podaje wiadomo??, ?e ofiary by?y je?cami sowieckiego obozu w Kozielsku.

13 kwietnia – Konferencja prasowa w niemieckim Auswartiges Amt w Berlinie o mordzie polskich oficer?w w Lesie Katy?skim.

15 kwietnia – W?adze ZSRR zarzucaj? Niemcom ch?? zatuszowania w?asnych zbrodni w Lesie Katy?skim.

17 kwietnia – Rz?d polski wydaje o?wiadczenie, w kt?rym informuje, ?e zwr?ci? si? do Mi?dzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzy?a z pro?b? o wys?anie delegacji do Katynia.

22 kwietnia – Przewodnicz?cy Mi?dzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzy?a Max Huber informuje, ?e jest got?w zam?wi? neutralnych rzeczoznawc?w, pod warunkiem ?e – zgodnie z memorandum z 12 wrze?nia 1939 roku – wszystkie zainteresowane strony osi?gn? w tej sprawie porozumienie.

24 kwietnia – Ambasador ZSRR w Londynie Iwan M. Majski domaga si? od rz?du RP wycofania pro?by do MKCK oraz z?o?enia deklaracji, ?e zbrodni katy?skiej dokonali Niemcy

28 kwietnia – Mi?dzynarodowa Komisja Lekarska przybywa do Smole?ska. W jej sk?ad wchodzi 12 specjalist?w: z Belgii, Bu?garii, Danii, Finlandii, W?och, Chorwacji, Holandii, Protektoratu Czech i Moraw, Rumunii, S?owacji, Szwajcarii i W?gier.

29 – 30 kwietnia – Prace komisji w Lesie Katy?skim.

4 maja – Na ?amach wydawanego w Berlinie „Volkischer Beobachter” ukazuje si? protok?? Komisji, z kt?rego wynika, ?e rozstrzeliwania odbywa?y si? w marcu i kwietniu 1940 roku. Dokument potwierdza dokonanie zbrodni na polskich oficerach i wskazuje – cho? nie wprost – jej sprawc?w.

1944

stycze? – Genera? Zygmunt Berling (jedna z 395 os?b, kt?re unikn??y rozstrzelania) nad grobami katy?skimi oskar?a o zbrodni? Niemc?w.

1945

lipiec – Jeden z cz?onk?w Mi?dzynarodowej Komisji Lekarskiej Czech Frantisek Hajek, wycofuje swoje poparcie dla raportu komisji i oskar?a o zbrodni? katy?sk? Niemc?w.

16 pa?dziernika – Akt oskar?enia przyw?dc?w Trzeciej Rzeszy w Norymberdze, na wniosek prokurator?w ZSRR zawiera zarzut wymordowania 11 tysi?cy polskich oficer?w w Lesie Katy?skim we wrze?niu 1941 roku.

1946

13 – 14 lutego – Sowiecki prokurator wyg?asza w Norymberdze mow? oskar?ycielsk?, w kt?rej mord katy?ski uznaje za akt ludob?jstwa.

1 – 3 lipca – S?d w Norymberdze wys?uchuje ?wiadk?w oskar?enia, dw?ch cz?onk?w komisji Niko?aja Burdenki oraz Marko Markowa, profesora medycyny z Bu?garii, cz?onka Mi?dzynarodowej Komisji Lekarskiej, kt?ry od?egnuje si? od jej raportu.

W ko?cowym wyroku procesu norymberskiego nie wspomniano o zbrodni katy?skiej.

1948

W Londynie powstaje ksi?ga opracowana przez J?zefa Mackiewicza „Zbrodnia katy?ska w ?wietle dokument?w” (do 1989 roku 13 wyda? polskich w Londynie, 8 w krajowym drugim obiegu). W 1943 roku Mackiewicz by? w porozumieniu z w?adzami Polskiego Pa?stwa Podziemnego ?wiadkiem ekshumacji w Katyniu.

1950

wrzesie? – Odtajniony zostaje raport pu?kownika Johna Van Vlieta, naocznego ?wiadka, kt?rego w 1943 roku Niemcy zawie?li z oflagu do Katynia.

1952

12 lipca – Komisja Raya S. Maddena przedstawia Kongresowi USA raport ustalaj?cy bezspornie win? ZSRR za mord w Katyniu.Szwajcarski profesor Francois Naville, mimo negatywnej opinii szwajcarskiego Federalnego Departamentu Politycznego, potwierdza przed komisj? Kongresu USA prawdziwo?? o?wiadczenia Mi?dzynarodwej Komisji Lekarskiej z 30 kwietnia 1943 roku.

Ameryka?ski s?dzia Robert Jackson przyznaje, ?e rz?d USA nakaza? mu maksymalnie skr?ci? post?powanie dowodowe w sprawie katy?skiej oraz nie dopu?ci? do zezna? polskich ?wiadk?w zaproponowanych przez londy?ski rz?d RP na uchod?stwie.

1957

Cenzura w Polsce otrzymuje nakaz wykre?lania z wszelkich publikacji nazwy „Katy?”.

1980

21 marca – W prote?cie przeciw zatajaniu prawdy o zbrodni katy?skiej Walenty Badylak dokonuje aktu samospalenia na Rynku G??wnym w Krakowie.

30 pa?dziernika – Prokurator generalny Lucjan Czubi?ski przypomina S?u?bie Bezpiecze?stwa i prokuraturze, ?e „Casus Katy? (...) stanowi negatywn? inicjatyw? podejmowan? przez zorganizowane grupy antysocjalistyczne”. G??wny Urz?d Kontroli, Prasy, Publikacji i Widowisk przypomina cenzorom, by nie dopuszczali do ?adnych informacji, kt?re sugerowa?yby odpowiedzialno?? radzieck? za mord w Katyniu lub wymienia?y jako jego dat? rok 1940.

Historyk Jerzy ?ojek, syn oficera zamordowanego w Katyniu, publikuje w podziemnym wydawnictwie „G?os” ksi??k? „Dzieje sprawy Katynia”.

1987

Powo?anie polsko-radzieckiej komisji dwustronnej z?o?onej z zaufanych partyjnych historyk?w.

1988

Rodziny ofiar otrzymuj? zezwolenie na odwiedzenia miejsca ka?ni.

1990

13 kwietnia – Agencja TASS nadaje komunikat z informacj?, ?e zbrodni katy?skiej winny jest NKWD ZSRR.

1992

14 pa?dziernika – Prezydent Federacji Rosyjskiej ujawnia, ?e wyrok ?mierci na polskich oficer?w wyda? J?zef Stalin i Biuro Polityczne KC WKP(b).

Historycy polscy uzyskuj? dost?p do archiw?w posowieckich. Powstaj? m.in. cztery tomy materia??w „Katy?. Dokumenty zbrodni”.

2004

30 listopada – Instytut Pami?ci Narodowej wszczyna polskie ?ledztwo w sprawie zbrodni katy?skiej.

2005

2 marca – Naczelna Prokuratura Wojskowa Federacji Rosyjskiej po 13 latach umarza ?ledztwo, nie uznaj?c zbrodni katy?skiej za ludob?jstwo, a jednocze?nie nak?adaj?c klauzul? tajno?ci na wi?ksz? cz??? dokument?w.

11 marca – Rosyjska NPW og?asza oficjalnie, ?e „nie ma podstaw do uznania zbrodni katy?skiej za zbrodni? ludob?jstwa”. Decyzja ta oznacza, ?e zbrodnia katy?ska b?dzie w Rosji traktowana jako przest?pstwo pospolite i jako takie ulega przedawnieniu.

2006

marzec – IPN informuje, ?e cz??? archiw?w smole?skiego NKWD mo?e znajdowa? si? w USA.

2007

9 – 10 listopada – Prezydent RP awansuje po?miertnie o jeden stopie? wszystkich znanych z nazwiska zamordowanych ?o?nierzy, policjant?w i innych funkcjonariuszy mundurowych.

14 listopada – Sejm RP ustanawia 13 kwietnia Dniem Pami?ci Ofiar Zbrodni Katy?skiej.